Η πρόκληση του τοκετού είναι η διαδικασία με την οποία η μήτρα ξεκινά να κάνει συσπάσεις για να προκληθεί τοκετός, μετά από ιατρική παρέμβαση (φαρμακευτική ή μηχανική) στις 39-41 εβδομάδες κύησης. Όταν δηλαδή δεν ξεκινά φυσιολογικά – αυτόματα όπως το 85% των περιπτώσεων πρέπει να γίνεται μετά τις 41 εβδομάδες κύησης, εκτός αν υπάρχει σοβαρός ιατρικός λόγος.
Εάν υπάρχουν οι σωστές προϋποθέσεις, η πρόκληση τοκετού είναι ασφαλής επιλογή. Τα ποσοστά φυσιολογικού τοκετού είναι παρόμοια με εκείνα της αυτόματης έναρξης του τοκετού.
Όταν ξεκινά ο τοκετός φυσικά (χωρίς ιατρική παρέμβαση), ορισμένα πράγματα αρχίζουν να συμβαίνουν:
- Οι επιστημονικές έρευνες δείχνουν ότι το ίδιο το μωρό στέλνει σήματα ότι είναι έτοιμο να γεννηθεί και ο εγκέφαλος της γυναίκας αντιδρά εκκρίνοντας οκυτοκίνη.
- Ο τράχηλός σας (ο λαιμός της μήτρας σας) ετοιμάζεται να ανοίξει (διαστέλλεται) - γίνεται πιο μαλακός και λεπτότερος και μετακινείται για να καθίσει μπροστά στο κεφάλι του μωρού. Η εκτίμηση της κατάστασης του τραχήλου γίνεται με κολπική εξέταση και καθορίζεται το Bishop score που δείχνει πόσο έτοιμο είναι το σώμα σας για κολπικό τοκετό. Η βαθμολογία του Bishop score είναι από το 0 μέχρι το 13. Όσο υψηλότερος είναι ο αριθμός, τόσο πιο «έτοιμο» είναι το σώμα σας για φυσιολογικό τοκετό.
- Έχετε συσπάσεις, για την διαστολή του τραχήλου σας.
- Τα νερά σας σπάνε (πριν ή κατά τη διάρκεια των συσπάσεων ή καθώς βγαίνει το μωρό σας).
- Νιώθετε την επιθυμία να σπρώξετε το μωρό σας έξω.
Αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν λόγω διαφορετικών ορμονών που απελευθερώνονται στο σώμα σας σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Η πρόκληση τοκετού βοηθά μερικά ή όλα αυτά να συμβούν τεχνητά αλλά το μωρό δεν έχει «ειδοποιήσει» ότι ξεκινά η ώρα του τοκετού και έτσι το σώμα σας δεν αντιδρά με τον ίδιο τρόπο που θα αντιδρούσε εάν εκκρίνονταν οι φυσικές ορμόνες του τοκετού
Κάποιες φορές όμως, η συνέχιση μιας εγκυμοσύνης θέτει σε κίνδυνο την υγεία της μητέρας, και τότε πρέπει αναγκαστικά να προκληθεί τοκετός. Τέτοιες περιπτώσεις είναι:
- Προεκλαμψία
- Πλακουντιακή ανεπάρκεια, όταν ο πλακούντας δεν παρέχει αρκετή τροφή στο έμβρυο.
- Πρώιμη Ρήξη των Υμένων
- Όταν η κύηση συνεχίζεται και μετά από τις 41 εβδομάδες, με αυξημένο κίνδυνο σοβαρών επιπλοκών.
Η πρόκληση του τοκετού δεν συστήνεται να γίνεται πριν τις 39 εβδομάδες κύησης και μπορεί να γίνει με κάποιον από τους παρακάτω τρόπους:
- Αποκόλληση των εμβρυϊκών υμένων (μεμβρανών).
Η αποκόλληση των εμβρυϊκών υμένων (Membrane stretch and sweep )είναι ένας φυσικός τρόπος για να επιταχυνθεί η έναρξη του τοκετού. Στην διάρκεια της κολπικής εξέτασης τα δάκτυλα του ιατρού ή της μαίας ξεκολλούν απαλά τις μεμβράνες του αμνιακού σάκου (μέσα στο οποίο βρίσκεται το έμβρυο), από το τοίχωμα της μήτρας. Αυτό συμβάλει στην παραγωγή φυσικών προσταγλανδινών οι οποίες μαλακώνουν τον τράχηλο και προκαλούν συσπάσεις της μήτρας. Η διαδικασία ίσως προκαλέσει μία μικρή δυσφορία αλλά δεν είναι επώδυνη. Μπορεί να έχετε κράμπες και ελαφριά αιμορραγία στα κολπικά υγρά μετά.
Προσοχή! Για να είναι εφικτή η αποκόλληση των μεμβρανών θα πρέπει ο τράχηλος να έχει ήδη μία μικρή διαστολή. Απαγορεύεται αυτή η τεχνική, εάν είχατε πολλές αιμορραγίες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης σας.
- Κολπικά υπόθετα που περιέχουν προσταγλανδίνες, τοποθετούνται κοντά στον τράχηλο και αν χρειαστεί επαναλαμβάνεται η διαδικασία κάθε 6 ώρες, ώστε να μαλακώσει και να κοντύνει ο τράχηλος.
Αυτή η μέθοδος μπορεί να προκαλέσει έντονες και επώδυνες συσπάσεις και συνιστάται να γίνεται εντός του μαιευτηρίου για λόγους ασφαλείας. Μια παρενέργεια των φαρμάκων αυτών είναι ότι οι έντονες συσπάσεις μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία στο έμβρυο και να οδηγήσουν σε επείγουσα καισαρική τομή.
- Τεχνητή ρήξη των υμένων (σπάσιμο των νερών).
Είναι μια μέθοδος χωρίς τη χρήση φαρμάκων, κατά την οποία, με τη χρήση ειδικού εργαλείου σπάμε τα νερά. Η διαδικασία γίνεται με την εισαγωγή μιας ειδικής, λεπτής συσκευής στην διάρκεια της κολπικής εξέτασης. Ο ιατρός ή η μαία δημιουργούν μια μικρή οπή στον αμνιακό σάκο από όπου φεύγει το αμνιακό υγρό. Η διαδικασία μπορεί να προκαλέσει δυσφορία μερικές φορές, γι’ αυτό όποτε είναι δυνατό προηγείται επισκληρίδος αναισθησία. Για να γίνει τεχνητή ρήξη των υμένων είναι απαραίτητο να υπάρχει έστω μία μικρή διαστολή του τραχήλου.Το αμνιακό υγρό μπορεί να κάνει τον τράχηλο να ανοίξει σιγά- σιγά και τις συσπάσεις να αυξηθούν. Ο σημαντικότερος κίνδυνος της διαδικασίας είναι η πρόπτωση του ομφαλίου λώρου, ειδικά εάν το κεφάλι του μωρού σας είναι ψηλά, έξω από την λεκάνη και η ποσότητα του αμνιακού υγρού είναι αυξημένη.
- Χορήγηση συνθετικής οξυτοκίνης με ορό.
Ο ορός με οκυτοκίνη (τεχνητοί πόνοι) μπορεί να χορηγηθεί πριν την έναρξη του τοκετού για να βοηθήσει στο ξεκίνημα του ή κατά τη διάρκεια του τοκετού για να επιταχύνει τη διαδικασία.Η χορήγηση γίνεται ενδοφλέβια με αυστηρά ελεγχόμενη ροή σε σταδιακά αυξανόμενη δόση και πρέπει να συνοδεύεται από συνεχής παρακολούθηση της δραστηριότητας της μήτρας και της καρδιακής λειτουργίας του μωρού με καρδιοτοκογράφημα. Συνήθως οι συσπάσεις ξεκινούν μισή ώρα μετά την έναρξη
Μια άλλη επιλογή είναι καθετήρας με μπαλόνι. Ο καθετήρας με μπαλόνι είναι ένας μαλακός σωλήνας με ένα μικρό μπαλόνι στο τέλος. Το μπαλόνι τοποθετείται μέσα στον τράχηλό σας και γεμίζει αργά με νερό για να βοηθήσει στο άνοιγμα του τραχήλου σας. Ένας καθετήρας με διπλό μπαλόνι περιλαμβάνει τη χρήση δύο μπαλονιών, ενός μέσα στον τράχηλο της μήτρας και ενός στον κόλπο σας. Η πίεση του μπαλονιού ή των μπαλονιών ενθαρρύνει το σώμα να απελευθερώσει τις δικές του ορμόνες για να βοηθήσει στην έναρξη του τοκετού αντί να χρησιμοποιεί συνθετικές ορμόνες.
Το αν η πρόκληση τοκετού είναι η σωστή επιλογή για εσάς και το μωρό σας θα εξαρτηθεί από την ατομική σας κατάσταση στην στιγμή του τοκετού. Μπορείτε όμως να συζητήσετε από πριν με τον γιατρό σας για την πρόκληση, τι περιλαμβάνει, τους κινδύνους και τα οφέλη της αλλά και το ενδεχόμενο, να περιμένετε να ξεκινήσει ο τοκετός φυσικά.