Είναι πολύ σημαντικό ότι οι περισσότεροι γυναικολογικοί καρκίνοι δεν εμφανίζονται ραγδαία αλλά υπάρχει κάποιο χρονικό διάστημα (ακόμη και χρόνια) από την στιγμή που τα κύτταρα εκτρέπονται.
Εκτρέπονται από το φυσιολογικό μέχρι της εμφανίσεως του καρκίνου. Οι βλάβες αυτές των γυναικολογικών οργάνων χαρακτηρίζονται ως προκαρκινικές ή συχνότερα ως δυσπλασίες. Υπάρχει λοιπόν δυνατότητα οι προκαρκινικές βλάβες των γυναικολογικών οργάνων, να αντιμετωπιστούν έγκαιρα διασφαλίζοντας απόλυτα την υγεία της γυναίκας ακόμη και την γονιμότητά της.
Δυσπλασίες Τραχήλου Μήτρας.
Η επιστημονική ορολογία είναι ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία τραχήλου (CIN) μήτρας και αποτελείται από τρία στάδια ανάλογα με το βαθμό βλάβης του επιθηλίου.(βάθος βλάβης στο επιθήλιο). Το πρόβλημα εντοπίζεται αρχικά με το τεστ Παπανικολάου αλλά επιβεβαιώνεται με κολποσκόπηση και βιοψία της ύποπτης βλάβης. Περίπου το 20% των γυναικών έχουν προβληματικό τεστ Παπανικολάου και 2,5% υποβάλλονται σε κολποσκόπηση κάθε χρόνο.
Η αντιμετώπιση ποικίλει ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου.
CIN I ή Low Grade (LSIL):Αυτές οι βλάβες υποστρέφουν αυτόματα κατά 90% μετά από 1 έτος. Έτσι συμβουλεύουμε τις νεαρές γυναίκες να λάβουν μέτρα για την βελτίωση του αμυντικού τους μηχανισμού και να επανέλθουν για κυτταρολογικό έλεγχο και βιοψία σε 3 μήνες. Σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας προτείνουμε θεραπεία με κρυοπηξία, καυτηριασμό, laser,ή loop τραχήλου.
CIN II- CIN III ή Ηigh Grade (HSIL). Είναι πιθανό κατά 10% να προχωρήσουν σε κακοήθεια σε διάστημα 2-3 ετών αν παραμείνουν χωρίς θεραπεία. Πρέπει πάντα λοιπόν να θεραπεύονται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η θεραπεία εκλογής είναι το loop τραχήλου ενώ χρησιμοποιούνται η κωνοειδής εκτομή με νυστέρι ή laser και η εξάχνωση με διαθερμία ή laser.
Δυσπλασίες κόλπου και αιδοίου.
Ανάλογες είναι και οι προκαρκινικές βλάβες του κόλπου και του αιδοίου που είναι εξαιρετικά σπάνιες. Η θεραπεία τους είναι συνήθως τοπική εκτομή της βλάβης και σπάνια εξάχνωση με laser.
Υπερπλασίες ενδομητρίου
Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι ο ιατρικός όρος για τις προκαρκινικές βλάβες του ενδομητρίου.
Η υπόνοια μπαίνει με τον υπέρηχο όπου ανευρίσκεται αυξημένο πάχος ενδομητρίου. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι μηνορραγία για τις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας και μητρορραγία στην εμμηνόπαυση για τις εμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Συνήθως παρατηρείται σε ηλικίες άνω των σαράντα και η διάγνωση μπαίνει με βιοψία και ιστολογική εξέταση.
Η βιοψία ενδομητρίου λαμβάνεται με απόξεση και υστεροσκόπηση όπου απαιτείται νάρκωση ή με Pipelle de Cornier που λαμβάνεται στο γραφείο του γυναικολόγου.
Η αντιμετώπιση τροποποιείται ανάλογα με τον ιστολογικό τύπο και την ηλικία της ασθενούς. Υπάρχουν τρεις ιστολογικοί τύποι: απλή, σύνθετη και άτυπη.
Η απλή έχει πιθανότητα 1% για να εξελιχθεί σε καρκίνο του ενδομητρίου και χρειάζεται απλά επανέλεγχος ανά 3-6 μήνες.
Η σύνθετη γίνεται καρκίνος στο 5%-30% και απαντά σε θεραπεία προγεστερόνης . Στις γυναίκες που θέλουν να διατηρήσουν την γονιμότητα τους δίνουμε προγεστερόνη και τις ξαναβλέπουμε σε 3 μήνες ενώ στις υπόλοιπες προτείνουμε υστερεκτομή.
Οι γυναίκες με άτυπη υπερπλασία πρέπει να υποβάλλονται άμεσα σε υστερεκτομή αφού η πιθανότητα καρκίνου φτάνει στο 50%. Επειδή δε, σε ορισμένες συνυπάρχει κακοήθεια την στιγμή της βιοψίας (σε ποσοστό 5-30%), πρέπει να υποβάλλονται σε υστεροσκόπηση εάν θέλουν να διατηρήσουν την μήτρα τους. Σε αυτές δίνουμε θεραπεία με προγεστερόνη και κάνουμε υστεροσκοπικό έλεγχο ανά 3 μηνο μέχρι να αποφασιστεί η υστερεκτομή.