Το σώμα της γυναίκας προσαρμόζεται στην εγκυμοσύνη και προετοιμάζεται για φυσιολογικές αλλαγές για τον τοκετό και τη γαλουχία με αποτέλεσμα
πόνους στη μέση, φλεβίτη, ενώ σε μερικές γυναίκες μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα και σοβαρότερες παθολογικές καταστάσεις όπως για παράδειγμα πυελική αρθρoπάθεια.
Φυσιολογικές αλλαγές σώματος στην εγκυμοσύνη
Μήτρα
Η διαστολή της μήτρας και η αύξησή της σε μέγεθος ευθύνονται για τους πόνους χαμηλά στην υπερηβική χώρα με αντανάκλαση ενίοτε στην μέση . Μέχρι τη 12η εβδομάδα η μήτρα προστατεύεται μέσα στην πύελο με αποτέλεσμα οποιαδήποτε κάκωση στην κοιλιά να μην επηρεάζει το έμβρυο. Γι αυτό επιτρέπεται οποιαδήποτε δραστηριότητα έως τότε .
Μετά τον 5ο μήνα η μήτρα είναι πιθανό να πιέζει την κάτω κοίλη φλέβα με αποτέλεσμα να μειώνει την ποσότητα αίματος που επιστρέφει στην καρδιά μειώνοντας και την ποσότητα που κατ’ επέκταση πηγαίνει στη μήτρα και στο έμβρυο, γι αυτό είναι προτιμότερο η εγκυμονούσα να κοιμάται πλάγια κατά προτίμηση στο αριστερό πλευρό.
Μετά τις 24 εβδομάδες το τοίχωμα της μήτρας γίνεται πολύ λεπτό γι αυτό μπορούμε να ψηλαφούμε το παιδί και τα μέλη του.
Το βάρος της μήτρας στη σύλληψη ξεκινάει από 30-60γρ και φτάνει τα 750-1000γρ.
Από την 14η εβδομάδα και μετά αρχίζουν μερικές γυναίκες να νιώθουν συσπάσεις, οι οποίες είναι συνήθως άρρυθμες, ασθενικές και σπάνιες.
Από την 30- 37η εβδομάδα είναι πιο συχνές και έντονες, προπαρασκευαστικές (BraxtonHicks)
Από την 36η εβδομάδα αρχίζει η διαστολή του τραχήλου και η προοδευτική μείωση του μήκους του που είναι χαρακτηριστικό για την έναρξη του τοκετού.
Κόλπος Σύνδεσμοι – παραμήτριο και περιτονία
Την 8η-10η της κύησης αλλάζει το χρώμα του κόλπου, γίνεται πιο βιολετί λόγω της αιμάτωσης. Το επιθήλιο του κόλπου μεγαλώνει, γεμίζει με γλυκογόνο το οποίο πέφτει εύκολα με αποτέλεσμα τα υγρά του κόλπου να έχουν μεγαλύτερη οξύτητα, προστατεύοντας τον από διάφορα παθογόνα μικρόβια, αλλά ταυτόχρονα ευνοούνται οι μυκητιάσεις.
Οι σύνδεσμοι είναι ιστοί σαν κορδόνια που κρατάνε τη μήτρα στην θέση της μέσα στην πύελο. Καθώς η μήτρα μεγαλώνει αυτοί διατείνονται και οι γυναίκες πονάνε έχοντας την αίσθηση ότι έρχεται περίοδος κυρίως κατά το πρώτο τρίμηνο. Η διάταση είναι μεγαλύτερη κυρίως στο 2ο και 3ο τρίμηνο εξαιτίας της ραγδαίας αύξησης της μήτρας και οι κυοφορούσες παραπονιούνται για τραβήγματα και πόνους κατά την δραστηριότητα.
Πύελος – σκελετικό σύστημα
Δεν υπάρχουν σκελετικές αλλαγές στα οστά της πυέλου, σπανίως δημιουργούνται οστεόφυτα γνωστά ως τα οστεόφυτα του Rokitanski.
Σημαντικές αλλαγές συμβαίνουν στους συνδέσμους, όπως στους ιερολαγόνιους και την ηβική σύμφυση.
Αυτοί οι σύνδεσμοι στη διάρκεια της ζωής της γυναίκας είναι σταθεροί και αμετακίνητοι. Στην εγκυμοσύνη εξαιτίας της προγεστερόνης χαλαρώνουν, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι διαστάσεις της πυέλου, για να υποδεχτεί το κεφάλι του παιδιού. Σε κάποιες περιπτώσεις οι αλλαγές είναι τόσο σοβαρές που οι έγκυες δεν μπορούν να περπατήσουν ή εμφανίζουν διαταραχές βάδισης, το λεγόμενο «βάδισμα της πάπιας».
Σκελετικό σύστημα
Η ομαλή ανάπτυξη της κύησης, έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της μήτρας και του εμβρύου, έτσι μετατοπίζεται το κέντρου βάρους της γυναίκας προς τα μπροστά και για να ισορροπήσει ισιώνει τη σπονδυλική της στήλη, γέρνει προς τα πίσω ,και σηκώνει τους ώμους. Όσο προχωράει η εγκυμοσύνη η λόρδωση αυξάνει και σε συνδυασμό με τη χαλάρωση που υπάρχει στους συνδέσμους της, προκαλείται πόνος στη μέση.
Δέρμα
Υπάρχει υπεραιμία και αγγειοδιαστολή στο δέρμα της εγκύου η οποία οδηγεί σε αυξημένη δράση των σμηγματογόνων και ιδρωτοποιών αδένων. Συχνά εμφανίζεται ένα ελαφρό χνούδι στο πρόσωπο και στο στήθος της. Ο χρωματισμός του δέρματος αυξάνεται ιδιαίτερα στις θηλές, στον ομφαλό, στο αιδοίο και στη μέση γραμμή. Πολύ συχνά εμφανίζεται μια σκούρα γραμμή linea nigra από την ξιφοειδή απόφυση έως και την ηβική σύμφυση. Επίσης χρωματίζονται έντονα και οι πρόσφατες ουλές. Εμφανίζονται συχνά αγγεία που μοιάζουν με αράχνες σε συχνότητα 60% στις λευκές γυναίκες και 11% στις έγχρωμες. Πολλές φορές υπάρχει και ερυθρότητα στις παλάμες λόγω των αυξημένων οιστρογόνων, η οποία εξαφανίζεται μετά την εγκυμοσύνη. Το πρόσωπο της εγκύου γεμίζει, γίνεται περισσότερο στρόγγυλο και με λιγότερες ρυτίδες εξαιτίας της αύξησης του λίπους. Η χρώση του δέρματος αυξάνεται εξαιτίας της εναπόθεσης μελανίνης, σε ορισμένες έγκυες είναι εντονότερη στα μάγουλα και σπανιότερα στη μύτη και στο μέτωπο γνωστό ως μητρικό χλόασμα ή μάσκα της κύησης.
Κοιλιακό τοίχωμα
Μετά την 20η εβδομάδα η κοιλιά μεγαλώνει γρήγορα ως αποτέλεσμα να τεντώνονται τα κοιλιακά τοιχώματα και να γίνονται λεπτότερα. Ο ομφαλός της κυοφορούσας τεντώνεται και βγαίνει περισσότερο προς τα έξω. Εάν προϋπάρχει κήλη δεν επηρεάζεται η κύηση γιατί η εγκύμονα μήτρα εμποδίζει τα σπλάχνα να εισέλθουν στο χάσμα της κήλης.
Η ταχεία και απότομη διάταση του δέρματος της εγκύου οδηγεί σε ρήξη του συνδετικού ιστού που δίνει τις χαρακτηριστικές μελανές ή μωβ ραβδώσεις γνωστές ως ραγάδες της κύησης, αυτά συμβαίνουν συχνά στην κάτω κοιλιακή χώρα, στους μηρούς, στους γλουτούς και γύρω από τις θηλές της. Συχνότερα εμφανίζονται στις πρωτότοκες, τις παχουλές και τις ξανθές. Μετά την εγκυμοσύνη γίνονται ασημόασπρες και μοιάζουν με παλιές ουλές.
Μαστοί
Λόγω των ορμονικών επιδράσεων κατά την κύηση αυξάνεται η τάση και το πρήξιμο των μαστών. Ο πόνος είναι από τα πρώτα συμπτώματα της κύησης . Μετά τον 2ο μήνα οι μαστοί αυξάνονται σε μέγεθος, μερικώς από τον πολλαπλασιασμό των αδένων και μερικώς από την εναπόθεση λίπους μεταξύ των λοβίων. Οι φλέβες του μαστού φαίνονται πιο έντονα, οι θηλές αποκτούν βαθύτερο χρώμα, γίνονται πιο μεγάλες και σηκώνονται. Μετά από τους πρώτους μήνες μπορεί να εκκρίνουν παχύρευστο υγρό το colostrum.
Αναπνευστικό σύστημα
Οι ανατομικές αλλαγές που συμβαίνουν στην κύηση οδηγούν σε μετακίνηση του διαφράγματος προς τα επάνω, έτσι παρατηρείται άνοιγμα του θωρακικού κλωβού, αυξημένη κίνηση των πλευρών και δύσπνοια. Γι αυτό και η ύπτια θέση επηρεάζει δυσμενώς την αναπνευστική λειτουργία στην προχωρημένη εγκυμοσύνη.
Γαστρεντερικό
Η δίψα και η πείνα αυξάνονται στην έγκυο, καθώς και η απέχθεια προς ορισμένες τροφές. Η μετατόπιση της θέσης του στομάχου προκαλεί χαλάρωση-ανεπάρκεια του σφιγκτήρα του στομάχου με αποτέλεσμα γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση. Ο τόνος του γαστρεντερικού σωλήνα μειώνεται με αποτέλεσμα να καθυστερεί να αδειάσει το στομάχι και να παραπονιούνται οι έγκυες για αίσθημα καύσους .